Subotica je grad na severu Srbije, svega 2 kilometra od Mađarske granice, sa 100.000 stanovnika, od kojih je 40% mađarske nacionalnosti. O prvoj pozorišnoj predstavi na mađarskom jeziku potiču podaci iz 1816. godine, ali sama secesionistička zgara pozorišta je sagrađena 38 godina kasnije, 1954. Pozorište je radilo ovde sve do 2007. godine, kada je zbog ruševnog stanja srušena i – prema obećanjima – izgradnja potpuno savremene i nova zgrade treba da se završi u roku od pet godina, znači do 2012. Radovi su u toku, do tada se predstave održavaju na dve alternativne scene.

U bivšoj jugoslovenskoj državi, u Srbiji postoji jedna veoma specifična pozorišna tradicija. Mađarska manjina ovde neguje unikatnu kombinaciju zapadno-evropskog i balkanskog pozorišta i koristeći se esencijalnim vrlinama ovih, stvorili su sopstveni pozorišni jezik, u kojem svojstveno angažuju jezik, muziku, pokret i ostale elemente pozorišne umetnosti.

Danas u subotičkom Narodnom pozorištu – Narodnom kazalištu – Népszínház postoje dva paralelna ansambla: Drama na srpskom jeziku i Drama na mađarskom jeziku. Finansijski su jedna celina, međutim pozorišne tradicije i njihova ars poetika je potpuno različita i samostalna. Naravno u tim predstavama je veoma prepoznatljivo umetničko kreativno delovanje interkulturalne sredine.

Subotica je 1779. godine od Marije Terezije dobila povelju koja ju je proglasila slobodnim kraljevskim gradom. Grad je dobio je novo ime: Maria Theresiapolis, nakon čega je njegov kulturni život dinamično počeo da se razvija.

Pored crkvenih predstava u školama, u početku su putujući nemački ansambli izvodili pozorišne predstave, i po nekim zapisima datum prve profesionalne predstave se može smestiti u 1780. godinu.

Mađarske pozorišne predstave se prvi put spominju 1790. kada je subotički gradski odbor poslao veći iznos novca u Peštu Laslu Kelemenu (Kelemen László) s ciljem da pomogne mađarskom glumištu, kako su pisali: „ovoj veličanstvenoj svrsi“. Iz prvog peštanskog ansambla izdvojila se trupa predvođena Adamom Janošem Langom (Láng Ádám János) koja je krenula put pod noge i izvodila predstave s velikim uspehom među ostalima u Kečkemetu, potom i u Nađkerešu (Nagykőrös). 1816. godine ova trupa je uputila molbu gradskom veću Subotice u kojoj izlažu plan  izvođenja predstava u gradu tokom leta. Molba je datirana 4.6.1816. godine u Kiškunhalašu (Kiskunhalas). Odbor je odobrio molbu, te je mađarska profesionalna gluma zapravo počela sa Geteovom gostujućom predstavom zvanom Klavigo.

Nakon toga, 1819, a potom i 1820. godine, u Suboticu je stigla trupa Davida Kilenjija (Kilényi Dávid) (trupa koja se izdvojila iz Lang ansambla) koja je u međuvremenu uzela ime Nacionalni glumački ansambl „Alfeldi“ (Alföldi Nemzeti Színjátszó Társulat). Članovi u početku sićušnog, ali kasnije brojnog ansambla bili su Adam Lang (Láng Ádám), Žigmond Sentpeteri (Szentpétery Zsigmond), Ana Čepregi (Csepreghy Anna), Šandor Abdai (Abday Sándor) (kasnije, dolazeći do nasledstva, unapredio je sebe za direktora samostalnog ansambla s kojim je gostovao takođe u Subotici), kao i Roza gospođa Deri Seppataki (Déryné Széppataki Róza) – ona se kasnije, kao prva mađarska operska pevačica — proslavila širom zemlje.

Predstave su u početku izvođene u velikoj hali gimnazije, kasnije se lokacija predstava preselila u Šulc kafanu, potom u gostionu „Fekete Sas“ (Crni orao), i konačno se gradski odbor odlučio da napravi stalnu salu za pozorišne predstave. Balska sala Velike kafane (Bürger Casino) je preobličena za taj cilj. Tu je predstavljena 4.8.1826. godine tim povodom načinjena predstava mađarskog glumačkog ansambla iz Sekešfehervara (Székesfehérvár) koju je napisao Ferenc Komloši (Komlóssy Ferenc) pod nazivom Oltar radosti (Az öröm oltára).

Subotički pozorišni život je bio u usponu, ali ni balska sala kasina nije potpuno odgovarala cilju. Sve mnogobrojnijoj publici prikazivane su sve brojnije i sve zahtevnije predstave. U proleće 1833. godine (tj. dvadeset i jednu godinu pre predaje zgrade) u novinama se pojavio jedan članak koji spominje pitanje izgradnje jedne stalne pozorišne zgrade. Ujedno i preporučuje osnivanje jednog stalnog segedinskog-subotičkog ansambla koji bi izvodio predstave u oba grada. Jedanaest godina kasnije ponovo se informišemo iz štampe da se gradsko veće već ozbiljno bavi pitanjem izgradnje pozorišta. Tražena je dozvola za izgradnju od Beča koja je i stigla 1847. godine. Međutim, tačno pred početak radova izbila je revolucija koja je odložila početak izgradnje za još nekoliko godina. Na kraju su planovi zgrade povereni Janošu Škultetiju (Skultéty János), glavnom gradskom arhitektu, i 1853. je određeno mesto za zajedničku zgradu pozorišta i hotela. Svećnjak za zgradu koja je mogla da primi 1400 gledalaca napravljen je u Pešti, Đerđ Telepi (Telepi György), pozorišni dekorater iz Pešte je osmislio dekoraciju enterijera zgrade koja bi posedovala više od četrdeset loža i galerije na dva sprata. Nova zgrada pozorišta i hotela je predata 16. decembra 1854. godine, i svečano otvorena dramom-hronikom Mikloša Jošike (Jósika Miklós) zvanom Dvoje iz porodice Barčai, koju je izveo ansambl Endrea Latabara (Latabár Endre).

Nakon toga su i dalje putujući ansambli posećivali Suboticu, međutim, obvezivali su direktore za čuvanje preuzetog inventara, da ostanu u skladu sa brojem predstava koje su izvođene za pretplatne karte i koje to nisu, kao i da ostanu u skladu sa određenim cenama karata.

11. marta 1915. godine je izbio požar u pozorišnom delu zgrade. Vatra je zahvatila celu scenu i ceo auditorijum, samo goli zidovi su ostali neoštećeni. Nakon uništenja velika dvorana hotela (današnja mala sala) je rekonstruisana za izvođenje pozorišnih predstava, a izgorela velika dvorana pozorišta rekonstruisana je 1927. godine.

Međutim, s završetkom prvog svetskog rata završava se skoro stogodišnja era subotičke glume na mađarskom jeziku, jer u Kraljevini Srba Hrvata i Slovenaca nisu dozvolli gostujuće predstave mađarskih profesionalnih ansambala.

Tek 1945. godine se ponovo rađa iz pepela Talijina umetnost (Thália) kada se u Subotici pored Hrvatskog narodnog kazališta – i s njim u istoj zgradi — formira i Mađarsko narodno pozorište. Premijera je bila 29. oktobra 1945. godine. Publika žedna mađarskih pozorišnih predstava imala je mogućnost da pogleda dramu Bele Balaža (Balázs Béla)  „Ples veštica“ u režiji Lasla Patakija (Pataki László). Od ovog perioda do danas, Subotica je konstantno posedovala – na jedinstven način u Vojvodini – stalan ansambl i pozorište, i u sledećih kratkih šest godina rađale su se mnogobrojne pozorišne predstave: subotička gluma na mađarskom imala je lep uspon.

Međutim, 1951. godine ukinute su ove dve institucije i stvoreno je subotičko Narodno pozorište u kojem su spojena oba pozorišta pod imenom Mađarska i hrvatska drama. Osim toga, u instituciji je takođe osnovana muzička grana, koja od jeseni 1952. godine prerasta u operu ugašenu krajem sezone 1953/54. 1958. godine hrvatska drama prerasta u Dramu na srpskohrvatskom jeziku, a mađarska drama u Dramu na mađarskom jeziku. To (i danas) iznosi pogrešnu interpretaciju da se u instituciji na osnovu jedinstvene programske politike prati istovetna umetnička delatnost na dva jezika.

Nasuprot ekonomskim, i prinudnim pozorišno-političkim uslovima, sledeći period se može nazvati „zlatnim periodom“ mađarske glume u Subotici.

Nažalost, osnivači nisu obezbedili odgovarajuće finansijske resurse za održavanje zgrade, pa je zgrada postepeno postala zapuštena. 1975. godine je zabranjen rad u pozorištu zbog istrošenih električnih žica. Zbog toga su delimično obnovljeni kritični delovi zgrade, ali uprkos tome što se rešenjem iz 1986. zgrada proglašava spomenikom kulture, značajnije popravke od tada nisu rađene. Od početka druge polovine 80-ih izvođenje predstava u velikoj sali pozorišta nije moguće zbog njenog propalog stanja — nakon ovog ona pozorištu služi kao skladište čak do  2002. godine, kada se proglašava opasnom po život i zabranjuje se bilo kakva njena upotreba.

1985. godine je Ljubiša Ristić, čuveni pozorišni tvorac, postavljen na funkciju direktora Narodnog pozorišta. Ukinuo je oba ansambla, odnosno, takoreći ih je sjedinio, i kao rezultat „multikulturalne” pozorišne politike, tokom njegove desetogodišnje „vladavine“, od mađarskog ansambla u Subotici skoro niko nije ostao. Glumce je penzionisao, ili su oni dobrovoljno odlazili u Mađarsku, birali neku drugu profesiju.

Protiv Ristićevog destruktivnog svevlašća Friđeš Kovač (Kovács Frigyes) je osnovao opštinsko Pozorište „Kostolanji Deže“ (Kosztolányi Dezső) 1994. godine, utočište tradicionalne glume na mađarskom jeziku. Prva premijera je održana 1994. godine.

Nakon njegovog odlaska — koji se dogodio 1995. — u Subotici ni traga nije ostalo od mađarskog ansambla (zvanično još uvek Drama na mađarskom jeziku), i publika koja je razumela, zahtevala i volela manje „radikalne“ pozorišne forme zasnovane na mađarskim (zapadnoevropskim) tradicijama, takođe se potpuno otuđila od subotičkog pozorišta. Postala je nepoverljiva, nezainteresovana, čak neprijateljska. Stvaranje pozorišta trebalo je početi ispočetka.

1995. godine su zamolili pravnicu Žužanu Erdudac da predvodi pozorište. Ona je pokušala da pravno i ekonomski rasčisti poslove ove veoma haotične institucije. 1999. mr Ljubica Ristovski preuzima predvođenje dve grane Narodnog pozorišta — Narodnog kazališta — Népszínház-a. 1995. godine na čelo Drame na mađarskom jeziku postavljena ja Gabrijela Jonaš (Jónás Gabriella), nju na ovoj poziciji od januara 1998. nasleđuje Friđeš Kovač. 1995. godine Drama na mađarskom jeziku Narodnog pozorišta poseduje dva šaptača/inspicijenta, dva glumca i jednog direktora. Danas, u jesen 2005, Dramu čine 17 glumaca, jedan reditelj, dramaturg, umetnički sekretar, dva šaptača/ inspicijenta i direktor.

Od 1. juna 2006. godine na čelo Drame na mađarskom jeziku imenovan je glumac Zoltan Mezei (Mezei Zoltán)